Wat is stotteren?
Stotteren is een spraakstoornis waarbij het vloeiende verloop van de spraak gestoord is. Klanken of lettergrepen worden herhaald en/of verlengd. Soms worden ze met veel kracht uitgesproken. Stotteren kan de communicatie ernstig verstoren en een enorme impact hebben op het dagelijks functioneren van uw kind zeker wanneer hij/zij groter wordt.
Spreken is een hele complexe vaardigheid. Er komt veel bij kijken om het goed te doen. Gedachten, ideeën, indrukken, gevoelens, emoties… uw kind moet ze allemaal omzetten in woorden. Daarnaast zijn er ook nog meer dan 100 spieren betrokken bij het maken van de juiste spraakbewegingen met de juiste snelheid en kracht. Dit alles vereist een grote mate van coördinatie en timing van uw kind. In dit hele proces kan dan ook makkelijk een hapering optreden.
Vroeger dacht men dat stotteren aangeleerd gedrag was. Tegenwoordig wordt stotteren meer gezien als ontregeling van ademhaling, stemgeving en articulatie. Emoties en omgevingsfactoren hebben hierop ook invloed. Er zijn factoren die het stotteren kunnen verergeren. Spanning is daarvan een belangrijk voorbeeld. Spanning kan ontstaan doordat er van uw kind meer wordt gevraagd, dan hij/zij op dat moment kan laten zien. Daarnaast kunnen veel veranderingen in een korte tijd bijdragen aan stotteren. Tot slot zullen bezorgdheid en aandacht voor het stotteren vanuit de omgeving uw kind het gevoel kunnen geven dat hij/zij iets fout doet en op die manier de spanning weer opvoeren.
Hoe vaak komt stotteren voor?
Bij 5% van alle kinderen komt stotteren voor en begint meestal bij kinderen tussen de twee en de zeven jaar. Bij 80% herstelt het stotteren vanzelf en 20% heeft er hulp bij nodig van een logopedist of een stottertherapeut.
Als er stotteren in de familie voorkomt en uw kind heeft er aanleg voor, kan het zijn dat hij/zij ook gaat stotteren. Als één van u als ouders heeft gestotterd, is er 25% meer kans dat uw kind ook gaat stotteren.
Stotteren komt bij jongens 4 keer zo vaak voor als bij meisjes. Een verklaring hiervoor is dat jongens zich meer ‘in sprongen’ ontwikkelen dan meisjes. Tijdens zo’n groeimoment kan het stotteren naar voren komen.
Wat zijn de klachten bij stotteren?
Naast het herhalen of verlengen van klanken zijn er een aantal bijkomende zichtbare verschijnselen bij het stotteren:
- Meebewegen van het gezicht tijdens het praten
- Meebewegen van lichaamsdelen
- Verstoring van de ademhaling
- Zweten
- Spanning
Naast deze hoorbare en zichtbare verschijnselen zijn er ook nog verborgen verschijnselen:
- Omzeilen van bepaalde situaties (bijvoorbeeld niet in de kring willen vertellen)
- Vermijden van bepaalde woorden en klanken
- Verstoord zelfvertrouwen
- Angst om te spreken (aan de telefoon, in winkels, in de klas etc)
Wat kunt u zelf aan stotteren doen?
Als ouder kunt u behoorlijk ongerust worden als u merkt dat uw kind begint met stotteren. Wat kunt u het beste doen? Het is verstandig om rustig te blijven. Met de Screenings Lijst voor Stotteren (SLS) kunt u uitzoeken of u rustig nog even af kunt wachten of dat u beter hulp kunt inschakelen. Deze SLS is een interactieve stottertest.
Wanneer uw kind stottert, kunt u er in ieder geval voor zorgen dat er geen negatieve sfeer ontstaat rondom het stotteren. Luister goed naar wat uw kind wil vertellen en niet zo zeer naar hoe het u wordt verteld. Goed bedoelde adviezen als: ‘praat eens langzaam’, ‘haal eerst eens even goed adem’ en ‘zeg het anders nog maar een keertje’ werken vaak averechts omdat ze uw kind het gevoel kunnen geven dat hij/zij iets fout doet.
Wanneer kunt u beter naar de dokter gaan?
Jonge kinderen zijn zich vaak niet bewust van het feit dat ze stotteren. Ze hebben er meestal nog niet zo’n last van. Wanneer het voor uw kind hinderlijk wordt dat het stottert, is het verstandig om naar uw dokter te gaan. U kunt dan eventueel een verwijzing krijgen voor een logopedist of een stottertherapeut.
Bij ongerustheid, twijfel of vragen over de vloeiendheid van spreken van uw kind, kunt u natuurlijk altijd contact opnemen met uw arts.
Extra informatie
Wilt u weten of het verstandig is om in uw situatie professionele hulp in te schakelen dan kunt u kijken op de website van de Nederlandse Federatie Stotteren (NFS) en de Screenings Lijst Stotteren invullen.
